VELİK DEN (PASKALYA BAYRAMI)

 Velik den- Paskalya, Bulgar gelenek takviminin en büyük ve en renkli bayramıdır.. İsa'nın çarmıha gerildikten sonra 3. günde dirilişi kutlanır.Doğu ve Batı kiliseleri arasında farklılıklar olmakla beraber, Paskalya dönemi yaklaşık olarak Mart sonundan Nisan sonuna kadar olan dönemdir. Her sene sabit bir tarihte gerçekleşmeyen ve dünya kiliselerinin çoğunda Pazar günü kutlanan Paskalya Günü ise, Kıyam Yortusu, Diriliş Pazarı ya da Diriliş Günü olarak da adlandırılır.
Eski gelenek üzerine, Paskalya hazırlıkları bir hafta öncesinden başlıyor. Bayram öncesi hafta, “Strastna Sedmitsa” olarak biliniyor. Bu hafta, Hazreti İsa'nın çarmıha gerilmeden önceki, hayatta kaldığı, en büyük acılara, susuzluğa, açlığa mahrum kaldığı, ağrılarla, acılarla dolu son günleridir. Değişik görenekler, Paskalya'dan sonraki Çarşamba'ya kadar sürüyor, boyalı yumurtalar ise, bayramdan 40 gün sonrasına kadar hediye edilebiliyor. Paskalya'dan sonraki 40. gün- Spasovden- Spas Günü olarak biliniyor.

  İşte bundan dolayı, bir zamanlar her evde 200- 300, bazen ise 500 yumurta boyanırmış. Geleneğe bu yumurtalar, sadece aile fertleri ve yakınlar için değil, bayram günlerinde eve gelen herkese renkli yumurta verilmesi gerekiyor. Ayrıca, Paskalya sonrasındaki Svetla Sedmitsa- Hayırlı Hafta boyunca yapılan geleneksel akraba, yakın ziyaretlerine de hediyeler ediliyor. Bu yüzden evin hanımı yumurtaları bir, pazartesi gününden itibaren toplamaya başlıyor. Ama ilk olarak, mutlaka kırmızı yumurtalar boyanır. Paskalya adetlerinden bahsederken, bir de şunu ilave etmeliyiz- boyanmış olan yumurtalar, mutlaka güneşin doğmasını görmeleri ve güneş enerjisini toplamaları için, dışarıya bırakılırmış. Bu yumurtaların evi kötü gözler ve kara güçlerden, büyüden koruyor, tarlaların bereketini arttırdığına inanılıyor.Bu yüzden boyalı yumurtaların üzerine özellikle güneş, bahar motifleri çizilir- bahar güneşi, çiçekler, kuşlar, yeşil otlar...
  Günümüzde Paskalya bayramında kozanak adı verilen tatlı çörekler, talı poğaçalar yapılır veya satın alınır. Oysa bir zamanlar, Velikden’de özel hamurlar karılır, ondan özel Paskalya ekmekleri yapılırmış. Bayram ekmeğinin üzerine, kırmızı yumurtalar oturtulur, ayrıca ev ve ev halkı için değişik anlamlar sembolize eden resimler çizilirmiş ekmeğin üzerine.
  Paskalya’da gelenekler ve inançlardan bahsediyoruz. Tarihte bu bayramın doruğunu, velikdenski hora, Paskalya Horon oyunları oluştururmuş. Meydanda horon oyunları Pazar gününden başlayıp, üç gün sürermiş. Köyün tüm insanları meydana, horon oyunlarına katılırmış. Ancak burada şöyle ilginç bir detay var- çok eski zamanlarda Velikden meydan oyunlarına, kesinlikle çalgılarla eşlik edilmez, sadece şarkılar söylenirmiş. Müzik enstrümanları Velikden horonlarına dahil edilmezmiş. Genç kızlar ise, meydandaki şenliğe çıkmadan önce,boyadıkları yumurtaları sözlüsü veya nişanlısına verirmiş... Bahçelerinden küçük bir demet çiçekle birlikte yumurtayı sevgiliye vermek- bu aşk işareti ve evlilik sözü olarak algılanırmış. İnanç açısından oldukça zengin bir bayram olan Hristiyan Paskalyası- Velikden, tarihte Bulgar köylerindeki sosyal hayatın doruk olayı olmuştur. 
  Bu sene de nasip oldu Paskalya çöreği yemek.Daha önceki yazımda paylaşmıştım,annemlerin Bulgaristan ziyaretinden bolca getirdikleri erzaklar arasında Paskalya çöreği de vardı.
  Buzdolabında uzun süre dayanabilen bu çörekleri,mikrodalga fırında 1 dk ısıtmak yetiyor.Ayrıca göçmen pazarlarında satılıyor,nisan ve mayıs aylarında bulmak çok kolay. 

İşte çöreklerimin fotoğrafları...

Kaynak:Wikipedia,Göçmenkolik